Pomorska Nagroda Literacka Wiatr od Morza

„Latawiec z betonu” Moniki Milewskiej i „Gdańskie ogrody” Ewy Barylewskiej-Szymańskiej, Katarzyny Rozmarynowskiej, Zofii Maciakowskiej i Wojciecha Szymańskiego, to książki nagrodzone w tegorocznej – drugiej edycji Pomorskiej Nagrody Literackiej Wiatr od Morza. Wyróżnienie za całokształt pracy literackiej otrzymał Aleksander Jurewicz. 

Natomiast Kaszubską Nagrodą Literacką uhonorowano Krystynę Lewnę. Nagrody wręczył marszałek pomorski Mieczysław Struk.

Literacką Książką Roku został „Latawiec z betonu” Moniki Milewskiej. To książka z podwójnym bohaterem: głównym motorem zdarzeń jest bezimienny Inżynier, ale równie ważny jest Falowiec, skonstruowany przez niego modernistyczny blok, stojący pośród łąk gdańskiego Przymorza. 

Autorka powieści jest dramaturgiem, poetką, bajkopisarką i tłumaczką. Pracuje jako adiunkt w Zakładzie Etnologii Instytutu Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego. Jest stypendystką m.in. Ministra Kultury, Ministra Edukacji Narodowej, rządu Francji i rządu Włoch, miesięcznika „Polityka” i Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, amerykańskiej Fundacji A. Mellona, International Writers and Translator's Center w Rodos oraz Baltic Centre for Writers and Translators w Visby. Za książkę „Ocet i łzy. Terror Wielkiej Rewolucji Francuskiej jako doświadczenie traumatyczne” była nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2003.

Pomorską Książką Roku zostały natomiast „Gdańskie ogrody” Ewy Barylewskiej-Szymańskiej, Katarzyny Rozmarynowskiej, Zofii Maciakowskiej i Wojciecha Szymańskiego. Publikacja przybliża historię prywatnych założeń ogrodowych, a także parków i miejskich zieleńców Gdańska. Ukazuje najbardziej znane ogrody obecne w świadomości gdańszczan do dziś, jak Ogród opacki w Oliwie oraz założenia nieistniejące, zapomniane lub zachowane jedynie w pamięci wąskiego grona fachowców, jak choćby ogród Rottenburgów w Strzyży. 

Książka ukazuje także kulturę ogrodową, wprowadza w świat uprawianych w ogrodach i oranżeriach roślin, przybliża ofertę sprzedaży sadzonek, nasion i cebulek kwiatowych, zwraca uwagę na budowle wznoszone w parkach i dekorację ogrodów. Te zagadnienia były dotąd niemal nieobecne w pamięci gdańszczan. Publikacja „Gdańskie ogrody” towarzyszyła wystawie o tym samym tytule, która była prezentowana do końca września 2018 roku w Domu Uphagena.

Aleksander Jurewicz, laureat nagrody za całokształt pracy literackiej, to znakomity poeta, prozaik i eseista. Urodził się w 1952 roku w Lidzie na Białorusi, skąd w ramach akcji repatriacyjnej w roku 1957 przyjechał wraz z rodzicami do Polski. Studiował na Uniwersytecie Gdańskim i w Studium Scenariuszowym Łódzkiej Szkoły Filmowej. W latach 70. i 89. wydał kilka tomów wierszy o silnym ładunku autobiograficznym: „Sen, który na pewno nie był miłością" (1974), „Po drugiej stronie" (1977) i „Nie strzelajcie do Beatlesów" (1983). Rozgłos Jurewiczowi przyniosła „Lida", za którą otrzymał Nagrodę Czesława Miłosza. „Lida” to książka, na którą składają się fragmenty poetyckie, zapisy prozy i wyimki z listów od babki autora. Jest wielkim trenem i lamentem za utraconym rajem niewinności. Przynosi literackie fotografie i migawki z miasteczka, w którym autor spędził wczesne dzieciństwo, i sprawozdanie z dokonanej przeprowadzki do obcego i nieprzyjaznego świata. W 2006 roku książka-kolaż Aleksandra Jurewicza – „Popiół i wiatr” – uzyskała nominację do Nagrody Nike.

Przypomnijmy: w tegorocznej edycji Pomorskiej Nagrody Literackiej jury konkursu – po zapoznaniu się z blisko 350 pozycjami wydanymi w 2018 r. na Pomorzu lub przez pomorskich twórców – nominowało do nagrody ośmioro kandydatów. Zwycięzców poznaliśmy we czwartek, 24 października 2019 r. podczas uroczystej gali w kościele św. Jana w Gdańsku. Laureaci otrzymali statuetki Wiatr od Morza autorstwa prof. Jacka Zdybla i nagrody pieniężne (każda w wysokości 10 tysięcy złotych). Galę uświetnił koncert Katarzyny Groniec, na poniższym zdjęciu.