Dziedzictwo utracone – wystawa w Muzeum II Wojny Światowej

Utraconemu w czasie II wojny światowej polskiemu dziedzictwu poświęcona jest wystawa otwarta 6 marca 2019 w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Obok ukazanych co bardziej wartościowych strat spośród 63 tysięcy skatalogowanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jakie poniosła Polska kultura, ta ciekawie zaprojektowana ekspozycja ukazuje też przykłady cennych przedmiotów uratowanych przed zniszczeniem.

Wśród tych uratowanych można obejrzeć m.in. dwa przedmioty pochodzące ze zbiorów Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie. Tym pierwszym jest XV-wieczna z drewna polichromowanego rzeźba „Kobiety Jerozolimskie”, nieznanego autorstwa. Ocalała dzięki ewakuacji z Pelplina do Torunia, gdzie zaopiekowało się nią wojsko, umieszczając ją w suterenach koszar miejscowego batalionu balonowego.

To drugie, to  dwutomowe faksymile Biblii Jana Gutenberga, którą uratował przed Niemcami ks. Antoni Liedtke. Obok faksymile Biblii prezentowana jest też oryginalna skórzana torba wykonana na specjalne zamówienie, w której ks. Liedtke, ówczesny dyrektor biblioteki seminaryjnej w Pelplinie, przewiózł księgę do Warszawy. Jej dalsze losy były skomplikowane, gdyż z Warszawy przewieziono ją do Rumunii, a następnie do Paryża. Ostatecznie trafiła do Kanady, skąd w 1959 r. wróciła do Polski.

Ekspozycja przypomina nam też sylwetki osób, które ratowały polskie dziedzictwo w czasie II wojny światowej, bądź przywracały je Polakom już po jej zakończeniu w 1945 roku. Jest oddzielna plansza opisująca m.in. historyka sztuki i muzeologa - Stanisława Lorentza. To on podczas niemieckiej okupacji zasłużył się w ratowaniu dóbr polskiej kultury i najcenniejszych zabytków znajdujących się w Warszawie. Jest też postać Karola Estreichera historyka sztuki, który zaangażował się w rewindykację zagrabionych polskich dzieł sztuki.

W liczącej około tysiąca m kw. sali wystaw czasowych muzealnej placówki, zawieszono duże przezroczyste tafle, na które naniesiono nazwy I wizerunki najważniejszych zabytków i dzieł sztuki, które Polska utraciła w czasie II wojny światowej. Dowiadujemy się, że wśród utraconych arcydzieł znajdują się tak cenne jak np. "Leżąca lwica" Albrechta Duerera czy „Portret młodzieńca” Rafaela Santi.

Mojej znajomej Maryli Uściło bardzo spodobał się pomysł autorów ekspozycji, którzy zainstalowali skrzyneczki w których znajdują się papierowe karty z reprodukcjami i opisami najcenniejszych arcydzieł zaginionych w czasie II wojny światowej. Te karty przypominają swoją formą muzealną ewidencję I można je zabrać ze sobą. W jakim celu? Ano takim, aby na miarę możliwości włączyć się:w poszukiwanie owych zaginionych dzieł.

Kuratorami wystawy „Dziedzictwo utracone” są: Marta Baranowska, Izabela Boguszewska, Bartłomiej Garba, Dmitriy Panto i Marek Zembrzycki. Konsultacja naukowa: prof. dr hab. Grzegorz Berendt, dr Karol Nawrocki, dr hab. Wojciech Turek. Wystawa czynna będzie do 23 czerwca 2019.