Autorowi książki o historii Młodego Miasta Gdańska dr. inż. architektowi Piotrze Samóla, podczas wykładu i składania autografów na swoim dziele, z góry patronowali dwaj polscy władcy. Od lewej Stefan Batory pochodzący z Węgier, władca RP w latach 1575-1586, mąż Anny Jagiellonki, książę Siedmiogrodu. Jego panowanie rozpoczęło się od konfliktu zbrojnego właśnie z Gdańskiem (1576-1577), który nie chciał zaakceptować tego władcy. Z kolei ten z prawej, to Jan II Kazimierz Waza, syn Zygmunta III Wazy i przyrodni brat Władysława IV. Rządził w latach 1648-1668, zmagając się z najazdem szwedzkim, zwanym potopem, powstaniem kozackim pod wodzą Bohdana Chmielnickiego oraz z wojnami z Rosją.
Ta wydana przez Uniwersytet Gdański i nagrodzona przez Gdańskie Towarzystwo Naukowe w 2018 r. dysertacja doktorska jest pierwszą kompleksową monografią tego efemerycznego ośrodka. Sponsorami publikacji jest Politechnika Gdańska oraz Gdańskie Autobusy i Tramwaje. Na 412 stronach dr inż. arch. Piotr Samól - historyk architektury i mediewista - omawia okoliczności powstania i zniszczenia miasta, jego przestrzeń, dzieje, architekturę obiektów sakralnych, tendencje demograficzne Młodego Miasta, powiązania elity rządzącej gminą a także źródła dochodów mieszkańców (handel, rzemiosło). Pracę wieńczy epilog konfrontujący nowe ustalenia na temat Gdańska z wiedzą o tzw. miastach nowych w państwie krzyżackim. Całość dopełniają liczne ilustracje - historyczne plany i widoki.
To historyczne opracowanie podczas spotkania z Cyklu Czwartki w Muzeum Gdańska, zostało sprzedane do wyczerpania, to jest w ilości 38 egzemplarzy w cenie po 30 zł. Zabrakło tego cennego opracowania m.in. dla mojego dobrego znajomego, od 20 lat przewodnika turystycznego Ireneusza Ośki (na zdjęciu po prawej), absolwenta AWFiS Gdańsk, piłkarza ręcznego GKS Wybrzeże Gdańsk, Wspomnę, kiedy historyk sztuki Magdalena Ogórek, promowała 6 marca 2019 w Muzeum Drugiej Wojny Światowej w Gdańsku swoją najnowszą książkę pt. „Lista Wächtera. Generał SS, który ograbił Kraków”, nabywców jej dzieła (też w cenie po 30 zł) było nieco mniej, bo 35.
Jak opowiadali Ewa Szymańska, z-ca dyr. ds merytorycznych Muzeum Gdańska oraz autor historycznego opracowania Piotr Samól, Młode Miasto prawdopodobnie nigdy nie zostało ufortyfikowane, co zemściło się na mieszkańcach dwukrotnie – w 1433 r. podczas najazdu husytów i po wybuchu wojny trzynastoletniej. Koszty budowy murów, niepewność co do politycznych zapatrywań gdańskiego pospólstwa oraz ryzyko zajęcia przedmieść przez krzyżaków w styczniu 1455 r. skłoniło gdańszczan do rozbiórki nadwiślańskiego miasta. Na przedpolu pospiesznie wznoszonych fortyfikacji staromiejskich pozostawiono początkowo wszystkie większe obiekty sakralne – najszybciej rozebrano szpital św. Bartłomieja (przeniesiony na Stare Miasto), klasztor karmelitów uległ zniszczeniu w trakcie łupieżczych rajdów na Gdańsk z lat 1460-1464, natomiast szpital św. Jakuba (objęty poszerzonymi fortyfikacjami Starego Miasta) i Wszystkich Bożych Aniołów przetrwały. Odkrycia pozostałości wielu z tych obiektów można spodziewać się w trakcie badań archeologicznych poprzedzających liczne planowane na tym obszarze inwestycje.
Uczestnicy spotkania dowiedzieli się także, że 30 lat po zajęciu grodu i Starego Miasta w 1308 r. Krzyżacy w porozumieniu z miejskim magistratem zamierzali ustabilizować i stworzyć podstawy ekonomiczne dla szybko rozwijającego się drugiego ośrodka miejskiego, czyli dzisiejszego Głównego Miasta. Jeszcze w latach 30. XIV w., przed lokacją w 1343 r., wzmiankowane są jego ulice, np. św. Ducha. Inaczej było w przypadku Młodego Miasta. Aż do lat 40. XIV w. jego tereny znajdowały się w rękach okolicznych rycerzy i proboszczów św. Katarzyny. Po szeregu zmian własnościowych, w wyniku których ostatecznie powstało terytorium, na którym można było założyć miasto.
Na zdjęciu szpital Wszystkich Bożych Aniołów w Młodym Mieście, sztych z 1687 roku. Młode Miasto (niem. Jungstadt) to nazwa określająca tereny położone na północ od Starego Miasta stosowana aż do XVII wieku. Począwszy od 2. połowy XVII w, określano nią obszar składów drewna między Szańcem Wapiennym a Starym Miastem. Ośrodek urbanistyczny, który w 1380 r. lokowali Krzyżacy, ponosząc przy tym koszty związane z budową budynków użyteczności publicznej, przetrwał do rozbiórki w 1455 r.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz