Rewitalizacja średniowiecznej Lastadii w Gdańsku

Zagospodarowanie okolic Targu Maślanego, to szansa na przywrócenie historycznej świetności zapomnianego już zakątka Gdańska. Umowę na rewitalizację budynków położonych przy Targu - dawnego Gimnazjum Miejskiego przy ul. Lastadia 2 oraz bursy przy ul. Lastadia 41 podpisano 8 września 2017. Prace będą trwać prawie dwa lata, wykona je firma Polaqua.

Podpisanie umowy z Miastem i wykonawcą robót odbyło się w budynku byłej bursy. Historię Starego Przedmieścia przybliżył Andrzej Januszajtis, polski fizyk, nauczyciel akademicki, pasjonat, znawca i propagator historii Gdańska. Historia ta sięga co najmniej lat 30 XIV wieku i wiąże się z przemysłem stoczniowym rozwijającym się dzięki wodom Motławy w okolicach dzisiejszej ulicy Lastadia.

Nazwa Lastadia, to słowo wywodzące się z języka flamandzkiego, oznacza miejsce wyładunku towarów. Dla członków Hanzy Lastadia oznaczała miejsce budowy statków i plac, na którym obciążano je towarami i balastem. Pierwsza wzmianka o gdańskiej Lastadii pochodzi z 1364 roku - oznaczała przystań portową, a następnie stocznie.

Lastadia obejmowała wówczas obszar około 9 tysięcy m kw. Teraz ta część Gdańska nazywana jest Starym Przedmieściem, zaś pas terenu nad Motławą wraz z przebiegającą jego skrajem - ulicą Lastadia. Ponad 367 lat temu w okolicach opisywanej ulicy powstał Targ Maślany - jako miejsce hurtowego handlu masłem, które prawie przez 200 lat było dostarczane przede wszystkim drogą wodną przez pobliską rzekę Motławę.

W połowie XIX wieku władze miasta postanowiły zlikwidować funkcję handlową miejsca, na rzecz budowy Gimnazjum Miejskiego. Budynek został oddany do użytku w 1837 roku.

Kilkanaście lat później wybudowano gmach Naddyrekcji Poczty Królewskiej przy ul. Lastadia 41.

Powstał także zieleniec, w którego centrum ustawiono fontannę Wintera. Upamiętniała ona założenie wodociągów w mieście.

- W XIX wieku plac uznawany był jako najbardziej elegancki plac Gdańska. Tętnił życiem i był wizytówką naszego miasta. Mało kto wie, że przez pewien czas był nazywany Placem Wintera, na cześć wybitnego burmistrza, zarządzającego tym miastem przez 27 lat, dzięki któremu prowincjonalny wówczas Gdańsk został przekształcony w nowoczesne miasto - wyjaśnia Paweł Adamowicz - prezydent miasta Gdańska. W ostatnim stuleciu ja jestem drugim prezydentem o tak długim już 19-letnim stażu sprawowania tej funkcji po Leopoldzie von Winterze, który nawet nie pochodził z tego miasta. Leopold von Winter to niemiecki polityk, nadburmistrz Gdańska w latach 1863-1890. Polityk o liberalnych poglądach, poseł do parlamentu niemieckiego.

W ramach podpisanej umowy, zrewitalizowany zostanie budynek dawnego Gimnazjum i budynek Bursy. Zadanie inwestycyjne będzie polegało na przebudowie dwóch zabytkowych budynków, zagospodarowania terenu w postaci dróg dojazdowych, parkingu dla samochodów osobowych oraz rozbiórki budynku przy ul. Lastadia 1 w Gdańsku. W obu budynkach powstaną windy, wymieniona zostanie stolarka okienna i przeprowadzona izolacja fundamentów. Wszystkie ściany nośne zewnętrzne i wewnętrzne zostaną wzmocnione za pomocą mikropali. Dzięki unijnej dotacji możliwa będzie kompleksowa termomodernizacja i podniesienie efektywności energetycznej, co pozwoli w przyszłości zmniejszyć koszty eksploatacji obiektów. Ocieplenie zostanie wykonane od wewnątrz, a ceglana elewacja odrestaurowana.

W budynku dawnego gimnazjum przywrócony zostanie historyczny płaski dach. W miejsce poddasza użytkowego zostanie utworzona dodatkowa kondygnacja. Wnętrze zostanie w większości przebudowane m.in. nastąpi wymiana nieoryginalnych stropów. Zachowane zostaną stropy kolebkowe, a stropy nad sienią i w korytarzach wzmocnione.

W budynku przy Lastadia 41 stropy zostaną zachowane i wzmocnione. Odrestaurowane zostaną elementy historycznej klatki schodowej i balustrady.

Zakres prac obejmie wykonanie sieci i przyłączy sanitarnych, elektrycznych i teletechnicznych, usunięcie kolizji sieci i przyłączy, zagospodarowanie terenu oraz przebudowę chodników i budowę oświetlenia ulicznego. Wszystkie prace będą prowadzone z uwzględnieniem historycznej wartości budynków, pod nadzorem konserwatorskim.

- Konstrukcja budynku nie jest przystosowana do obecnego natężenia ruchu na Podwalu Podmiejskim. Na stan budynku przy ul. Lastadia 1 negatywnie wpływa również brak niezależnej ściany szczytowej od strony dawnego Gimnazjum, a także brak odrębnych fundamentów. Podczas II Wojny Światowej kamienica została poważnie zniszczona, a następnie, w latach 50. XX wieku, odbudowana. Straciła jednak część zdobień elewacji. Jak wynika z ekspertyz budowlanych, rozbiórka budynku kamienicy jest konieczna - wyjaśnia Renata Wiśniowska, dyrektorka ds. inwestycji w spółce Gdańskie Wody.

Wykonawcą prac będzie firma Polaqua. Koszt inwestycji netto wynosi 39 027 229,27 zł z czego 7,8 mln zł to środki unijne. Pozostałe koszty inwestycji zostaną pokryte z obligacji wyemitowanych na rewitalizację. Budynki zostaną przeznaczone na cele biurowe. Miasto Gdańsk i Jacek Skarbek (na powyższym zdjęciu), prezes zarządu Spółki Gdańskie Wody już teraz starają się o pozyskanie kolejnych funduszy unijnych.

Funduszy niezbędnych na rewitalizacje Targu Maślanego sąsiadującego z dwoma zabytkowymi budynkami.