Odsłonięcia Herbu Rzeczpospolitej

O nowy dar, dzięki pomocy miłośników i sympatyków historii Gdańska z Lubeki w Niemczech, wzbogaciło się Muzeum Historyczne Miasta Gdańska. Jest to herb Królestwa Polskiego, który posiada inicjały króla Zygmunta Augusta.

Prezentacja herbu nastąpiła w południe 20 października 2016 r. w Dworze Artusa przy ulicy Długi Targ 43/44. Na uroczystości byli Konsul Generalna Niemiec – Cornelia Pieper, Prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz oraz Gerd-Dietrich Ewert – pełnomocnik ds. Gdańska Bractw Ław Dworu Artusa.

Z wywiadów przeprowadzonych przez dr. Andrzeja Gierszewskiego z MHMG można się dowiedzieć, co powiedzieli na temat herbów jego dwaj rozmówcy.

Joanna Harasim, kierownik działu konserwacji zabytków MHMG: - Oprócz herbu Zygmunta Augusta, zamontowano też drugi herb, który jest rekonstrukcją Herbu Gdańska, wykonaną w 2009 r. Towarzyszył on Herbowi Rzeczpospolitej. Dokonaliśmy korekty polichromii. Herb Rzeczypospolitej został wykonany na podstawie archiwalnych zdjęć z 1943 r. Oba wyszły spod ręki snycerza i mistrza tego fachu – Stanisława Wyrostka. Jedno jest pewne. Zanim wykonano rzeźby znajdowały się tu malowidła naścienne, ale nie wiadomo jak one wyglądały.

Krzysztof Jachimowicz, pracownik merytoryczny Dworu Artusa: - Pierwotnie, przed 1590 r. oba herby były namalowane na ścianach Dworu Artusa, który wówczas był ekskluzywną karczmą. Patrycjat i kupcy bawili się tu, ale według pewnych reguł - zakazywano im prowadzenia interesów handlowych. W 1590 r. podjęto decyzję o budowie chóru muzycznego ufundowanego przez Hansa Leve. Doszło do budowy platformy znajdującej się na lewo od Wielkiego Pieca i rzeźby św. Jerzego na Wielkiej Sali. 

Po przebudowie herb Rzeczpospolitej nie został przywrócony. Nie tak szybko wyjaśniono całą sytuację. Spór trwał 6 lat. Hans Plumhoff, brat ławy św. Rajnolda oraz Malborskiej (oba zrzeszenia miały swoje wyznaczone miejsce w Dworze Artusa) wystosował skargę do króla na Radę Miasta Gdańska w sprawie braku herbu Rzeczypospolitej. Zygmunt III Waza, który patrzył niechętnie na reprezentantów protestanckiego miasta postanowił wykorzystać ten spór do własnych celów, zwłaszcza że oskarżyciel wytoczył urzędnikom miejskim sprawę karną o zdradę stanu i obrazę majestatu królewskiego.

Ostatecznie w 1596 r. Rada Miasta Gdańska odpowiedziała królowi, że herb Rzeczpospolitej zostanie przywrócony, tłumacząc usunięcie malowideł złym stanem jego zachowania. Zresztą to samo tyczyło się malowidła herbu Gdańska. Włodarze miasta obiecali przywrócenie herbów. I przywrócili je w postaci rzeźb.

Zdjęcia: Włodzimierz Amerski